Επιστολή 46.- ΣΤΟΝ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ.
Εναντίον των εθνικών.
Πες σ΄ αυτόν που φιλονείκησε μαζί σου και πρεσβεύει τα δόγματα των εθνικών, και σου είπε, ότι το Ευαγγέλιο υπέδειξε μια καινούργια και διαφορετική από την αρχαία συνήθεια ζωή:
Σοφώτατε, φαίνεται πώς αγνοείς, ότι την κακή συνήθεια μόνο μία καινοτομία μπορεί από τη φύση της να την παύσει.
Γι΄ αυτό και ήρθε εδώ ο Δεσπότης του Ευαγγελίου και υπέδειξε μια ζωή που ταιριάζει στον ουρανό. Εάν βέβαια συμβούλευε να επιμείνουμε στα καθιερωμένα, δεν θα υπήρχε ανάγκη να καινοτομήσει.
Εφόσον όμως ήρθε για να επικρίνει αυτά που δεν βρίσκονταν σε σωστή κατάσταση, χρειάζονταν νεώτερα πράγματα, για να διαλυηθεί η κακία που επικρατούσε.
Γιατί δεν ήταν δυνατόν, όσο επικρατούσε αυτή η ακαταστασία, να γίνει η διόρθωση, αλλ΄ είναι ανάγκη αυτός που θέλει να μετακινήσει και να αφανίσει τα κακά, να φέρει τα μη καθιερωμένα και να τα τοποθετήσει στη θέση εκείνων που είχαν επικρατήσει προηγουμένως προς βλάβη.
Ώστε αντίθετα, θα ήταν φυσικό να απορούμε εάν, έχοντας έρθει εδώ για τη μεταβολή της κατάστασης, δεν έδινε τίποτε το καινούργιο στους νόμους.
Γιατί πρέπει και ο νομοθέτης και ο σύμβουλος, λέγοντας αυτά που ωφελούν, να μη υπολογίζει καθόλου αν υπάρχει κάτι καινούργιο στις συμβουλές του.
Γιατί, όπως εκείνον που διδάσκει αυτά που δεν είναι ωφέλιμα αξίζει να τον μισούν, έστω και αν δίνει την εντύπωση ότι ακολουθεί τα έθιμα, έτσι και εκείνον που διδάσκει τα καλύτερα είναι δίκαιο να τον επικροτούν, έστω και αν συμβουλεύει διαφορετικά από τα καθιερωμένα.
Εάν λοιπόν διαβλέπεις ότι υπάρχει κάποια βλάβη στις εντολές, δείξε την, και αυτήν που υπερτερεί θα σου την παραχωρήσω.
Εάν όμως, ενώ δεν μπορείς να το πεις αυτό, μένεις προσκολλημένος στο έθιμο, σαν κάτι το ισχυρό, δεν κάνεις λάθος, όταν εξαιτίας της ευπρέπειας των καθιερωμένων παραιτείσαι από αυτό που είναι συμφέρον;
Γιατί δεν είναι τρομερό να καινοτομεί κανείς, εάν το μέρος του ωφελίμου βρίσκεται στο καινούργιο.
Γιατί τα βλαβερά και τα μη βλαβερά δεν κρίνονται με τον χρόνο, αλλά εάν στα παλιότερα πράγματα βρεθεί κάποια κακία, και, αντίθετα, στα νεώτερα βρεθεί αρετή.
Συ όμως μοιάζεις να νομίζεις, ότι σ’ αυτόν που από τη νεαρή ηλικία του περνά τον καιρό του στα πορνεία, δεν πρέπει να σπαρεί ο λόγος για τη σωφροσύνη, ούτε στον φονιά ο λόγος για την επιείκεια.
Γιατί, εάν ο καθένας από αυτούς προτιμήσει τη συνήθεια να γίνεται αυτό που πρέπει, σουβλίζει τον εαυτό σου με μύρια κακά.
(ΕΠΕ έργα Ισιδώρου 2,61-63)