– Γέροντα, να μας εξηγήσετε αυτό που γράφει ο Αββάς Ισαάκ για τα δάκρυα: «Άλλα δάκρυα καίουσι και ξηραίνουσι το σώμα και άλλα δάκρυα ευφραίνουσι και τρέφουσιν αυτό· και όσα μεν δάκρυα γεννώνται εκ της κατανύξεως της ταπεινής καρδίας δια τας αμαρτίας, καίουσι και ξηραίνουσι το σώμα (…) Τα της δευτέρας τάξεως δάκρυα προέρχονται εκ της γνώσεως και συνέσεως, τα οποία καλλωπίζουσι το πρόσωπον και τρέφουσι το σώμα»(189).
– Τα πρώτα δάκρυα είναι δάκρυα μετανοίας. Πονάς βαθιά και ειλικρινά για το σφάλμα σου και κλαίς με ταπείνωση. Τα δάκρυα αυτά καταβάλλουν τον άνθρωπο, αλλά έχουν και θεία παρηγοριά. Όταν όμως η ψυχή συμφιλιωθή με τον Θεό, έρχονται τα δάκρυα της ευγνωμοσύνης και της δοξολογίας, που είναι δάκρυα αγαλλιάσεως. Τότε η ψυχή βρίσκεται σε άλλον χώρο, φτερουγίζει στην απαλή εκείνη γλυκύτητα, την παραδεισένια.
Στην δεύτερη αυτήν κατάσταση ο άνθρωπος και με λίγη τροφή περνάει. Ευφραίνεται η καρδιά, και το ελάχιστο που τρώει τον κρατάει, αλλά και η έλλειψη ύπνου δεν τον βλάπτει. Δεν είναι ότι πιέζει τον εαυτό του, για να μην κοιμηθή, αλλά από την υπερβολική αγαλλίαση δεν μπορεί να κοιμηθή. Φουντώνει ο θείος έρωτας στην καρδιά και δεν του κάνει καρδιά να κοιμηθή. Εκείνη η χαρά η μεγάλη αναπληρώνει πολύ ύπνο.
– Μπορεί, Γέροντα, να ψάλλη κανείς το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε»(190) με δάκρυα;
– Ναί, με πλημμύρα από δάκρυα, από ευγνωμοσύνη!
– Δηλαδή, Γέροντα, μπορεί να κλαίη κανείς, όταν δοξολογή τον Θεό;
– Ναί, αισθάνεται μία ανέκφραστη αγαλλίαση από ευγνωμοσύνη, που δεν κρατιέται ο άνθρωπος, τινάζεται. Αυτό είναι το πραγματικό ξέσπασμα δοξολογίας. Να κινηθήτε στην πνευματική σφαίρα, στην δοξολογία. «Δόξα σοι ο Θεός, δόξα σοι ο Θεός» να λέτε συνέχεια. Μετά όλα θα σάς συγκινούν, για όλα θα νιώθετε μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, και ο Θεός θα σάς τρελλάνη με τις πολλές Του ευλογίες.
Από το βιβλίο ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΠΓΟΙ ΣΤ΄ “Περί Προσευχής”.