Του Μόσχου Λαγκουβάρδου
Η λέξη “νήψη” προέρχεται από το ρήμα “νήφω”, που σημαίνει “είμαι ήσυχος, νηφάλιος”.
Η Γραφή λέει πώς να κάνουμε “νήψη”. Νήψη κάνουμε όταν προσέχουμε μέσα στην καρδιά μας , να μην γεννιούνται “αργοί λόγοι”, όπως λέει επί λέξει και εννοεί τις μάταιες επιθυμίες. Προσέχουμε στην καρδιά να μην γεννιούνται μάταιες επιθυμίες.
Η λαϊκή έκφραση για την νήψη είναι τα λόγια “μην βάζεις καρδιά στα πράγματα”. Νήψη κάνουμε λοιπόν, όταν προσέχουμε να μην βάζουμε στην καρδιά μας μάταια πράγματα. Με ένα λόγο νήψη κάνουμε όταν είμαστε σε εγρήγορση.
Αυτή είναι η Εντολή του Κυρίου “Γρηγορείτε και προσεύχεσθε ίναι μη εισέλθητε εις πειρασμόν”.
Το αντίθετο της “νήψης” μπορούμε να πούμε ότι είναι αυτό που με τους όρους της ψυχολογίας λεγεται “απώθηση”. Απώθηση λένε οι ψυχολόγοι του βάθους είναι το να μην βλέπουμε την “σκιά ” μας, η αυτο-ύπνωση.
Απώθηση είναι να μην θέλουμε να γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Η γνώση του εαυτού μας παρομοιάζεται με φως. “Άστραψε φως και γνώρισε ο νιος τον εαυτό του”, λέει ο στίχος του Σολωμού από το ποίημα “Ο Πόρφυρας”.
Αν ζούμε απωθητικά θα το ξέρουμε, από το ψυχολογικό φαινόμενο που λέγεται “προβολή”. Κάποιος απωθούσε κάποια ενδόμυχη επιθυμία του να κλέβει και πρόβαλε την απωθημένη του επιθυμία στους άλλους, και τους έβλεπε όλους ως κλέφτες.
Άλλη ένδειξη ότι δεν κάνουμε νήψη, αλλά απωθούμε την “σκιά” μας είναι η καχυποψία. Ο καχύποπτος μοιάζει με τον υπνωτισμένο, που δεν έχει άμεση επαφή με την πραγματικότητα.
Αυτό σημαίνουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, “βλέπομεν γαρ άρτι εν εσόπτρω δι’ αινίγματι”, δηλαδή δεν έχουμε τώρα άμεση επαφή με τα πράγματα και τα πρόσωπα., αλλά είναι σαν να βλέπουμε μέσα σε καθρέφτη.