[….]Το 1922, με την εκδίωξη όλων των μοναχών, από τη Μονή Σουμελά οι Τούρκοι άρπαξαν ότι πολύτιμο κειμήλιο βρήκαν.
Όμως η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, που την ευλαβούνταν ακόμη και Μουσουλμάνοι, ο σταυρός με τα πολύτιμα πετράδια του Εμμανουήλ Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του οσίου Χριστοφόρου, σώθηκαν.
Και αυτό, χάρις στην προνοητικότητα των δύο τελευταίων μοναχών Ιερεμίου και Αμβροσίου, που πρόλαβαν, πριν αναχωρήσουν, να τα θάψουν σε μια κρύπτη στο διπλανό Μετόχι της Αγίας Βαρβάρας, προκειμένου να τα προστατεύσουν και να μη πέσουν σε χέρια άπιστα και βέβηλα.
Μετά από συμφωνία του Ισμέτ Ινονού με τον Ελεθέριο Βενιζέλο τον Οκτώβριο του 1931, ξεκίνησε η διαδικασία επιστροφής τους, που ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του ίδιου έτους.
Το πρόβλημα, που ήταν κρυμμένα, έλυσε ο γηραιότερος εν ζωή τότε ιεροµόναχος της Παναγίας Σουµελά, που μόναζε στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, ο Ιερεµίας Σουµελιώτης (Τσαρίδης), ο οποίος είχε διωχθεί σκληρά από τους Τούρκους, και ήταν ένας από τους δύο, που τα έκρυψαν.
Επειδή δεν μπορούσε ο ίδιος να μεταβεί εκεί, λόγω προβλημάτων υγείας, έδωσε γραπτά και προφορικά τις απαραίτητες πληροφορίες.
Έτσι ο νεότερος σε ηλικία αρχιµανδρίτης της Παναγίας Σουµελά, Αµβρόσιος Σουλιώτης, κατευθύνθηκε στα ερείπια του παρεκκλησίου της Αγίας Βαρβάρας, περίπου 10 χιλιόµετρα µακριά από το µοναστήρι της Παναγίας Σουµελά, ανακάλυψε τους θησαυρούς και τους μετέφερε στην Ελληνική Επικράτεια[….]
